De Vijfde Vrouw

Schrijver: Henning Mankell
Titel: De vijfde vrouw
Jaar van 1e uitgave: 1996
Uitgever: De Geus
ISBN: 978-90-445 0880 6
Genre: detective, misdaadroman
Periode: 1994

Hoofdpersonen:
Inspecteur Kurt Wallander – inspecteur van politie
Yvonne Ander – de dader
Ann-Britt Höglund, Svedberg, Martinson, Hanson - collega’s van Wallander
Holger Eriksson – eerste slachtoffer
Gosta Runfeldt – tweede slachtoffer
Eugen Blomberg - derde slachtoffer
Ebba – de receptioniste

Samenvatting van het verhaal:
Het past niet om de inhoud van een spannende detective op te gaan rakelen. Daarom slechts een korte samenvatting.

In Ystad in de Zweedse provincie Skåne, wordt een man op mysterieuze wijze vermoord. Tegelijkertijd verdwijnt een ander. Hoewel er niet direct een verband lijkt tussen de twee zaken blijkt toch dat er één en dezelfde dader te werk gaat. De verdwenen man wordt dood teruggevonden. Een derde wordt verdronken in een jute zak en door de politie uit een meer gevist.
Achter de moorden schuilt een gefrustreerde vrouw. Op het moment dat haar moeder in Algerije door religieuze fanatici wordt vermoordt slaat ze door. Ze heeft het gemunt op mannen die hun vrouwelijke partners op vreselijke wijze hebben mishandeld en vermoord.
De vrouw, Yvonne Ander, heeft een dodenlijst gemaakt. Wallander en zijn collega’s vinden tenslotte haar spoor en weten de vierde moord te verhinderen.

Titelverklaring:
De dader neemt wraak op vier mannen die een relatie hadden met vier verschillende vrouwen die allemaal toevallig in contact kwamen met de dader. De dader is de vijfde vrouw.

Plaats en tijd:
Het verhaal speelt zich af in Zweden in 1994. Aan het begin van het verhaal gaat Wallander met zijn vader op reis naar Rome. Een klein deel speelt in Algerije.

Schrijfstijl / persoon/ vertelwijze:
Het verhaal is geschreven in de derde persoon, vanuit de persoon van Kurt Wallander.

Opbouw:
De opbouw is chronologisch, met een enkele flashback.

Thema en Motieven:
Mankell durft het, zoals gewoonlijk, aan om verschillende actuele thema’s in zijn detective te verwerken. Zo speelt het religieus extremisme een kleine rol en huiselijk geweld. De druk van de publieke opinie op de politie neemt toe vanwege het toenemende geweld in Zweden. De oprichting van burgerwachten en de veroordeling daarvan komt in het boek aan de orde.

Informatie over de schrijver:
Henning Mankell (Stockholm, 3 februari 1948) is een Zweeds schrijver. Hij is vooral bekend door deze serie detectives met als hoofdpersoon inspecteur Kurt Wallander. De laatste jaren schrijft Mankell meer politiek geëngageerde verhalen, waaronder De Chinees waarin het politieke regiem in China aan de orde komt, en Kennedy’s brein, waarin de Afrikaanse samenleving met haar problemen een centrale rol speelt.
Zie ook het wikipedia artikel over Mankell

Overige informatie:

Duveltje's oordeel:

Een goede misdaadroman met actuele thema’s en een goed plot. Meer dan 580 pagina’s vol spanning.

Sterretjes: **** (4)

De overgave

Schrijver: Arthur Japin
Titel: De overgave
Jaar van 1e uitgave: 2007
Uitgever: Arbeiderspers
ISBN: 978 90 295 6529 5
Genre: Historische roman
Periode: ca. 1825 - 1870

Hoofdpersonen:
Sallie “Granny” Parker – koloniste
John Parker – kolonist
Lucy Parker – dochter van Granny en John
Rachel Parker- dochter van Granny
Cynthia Ann – kleindochter van Granny
Quanah – achterkleinzoon van Granny

Samenvatting van het verhaal:
Het verhaal is deels gebaseerd op reële gebeurtenissen.

Deel een – De prijs van grond
De Parkers trekken samen met de families Kellog en Plummer naar Texas om daar grond te koloniseren. Het gebied wordt oorspronkelijk bewoond door Comanches.
De families bereiken Texas en stichten er Fort Parker. Silas en James, zonen van John uit een eerder huwelijk zijn getrouwd met Lucy en Martha, dochters van Granny uit een eerder huwelijk. Martha krijgt een dochtertje, Cynthia Ann, dat komt te overlijden. Als Silas en Lucy een dochter krijgen noemen ze haar ook Cynthia Ann.

Aanvankelijk lijken de indianen de families met rust te laten. Op 19 mei 1836 vallen de Comanches echter toch aan. Een groot deel van de kolonisten komt om het leven. Granny wordt door de indianen verkracht en zwaar gewond achtergelaten. Rachel en Cynthia Ann worden door de indianen meegenomen. John en Silas sneuvelen. Lucy, James en Martha en een deel van de kinderen hebben de dans ontsprongen.
Granny en de overige overlevenden vluchten naar een andere nederzetting, die van de Tinnins.

Deel twee – Zaad in de winter
Quanah, de Comanche komt Granny, inmiddels oud geworden, opzoeken. De indianen zijn voor een groot deel uitgeroeid, in het nauw gedreven. Ze zullen zich overgeven.
In de Tinnins nederzetting worden Granny en de andere vrouwen erop aangekeken dat ze door Indianen gemeenschap hebben gehad, ook al was dat onvrijwillig. Ze trekken door naar de volgende nederzetting, die van de familie Grimes.
Lizzie, het zusje van Martha, wordt teruggevonden bij een andere stam, die haar tegen een losgeld vrijlaat. Granny ontmoet Holland Coffee, een man die een versterkte handelspost heeft en zaken doet met indianen. Ze vinden een spoor van Rachel, een dochter van Martha, maar weten haar niet op te sporen. Eind november 1836 trekt ze met James naar Columbia, waar het eerste Texaanse congres plaatsvindt.
Na een tijd krijgen ze bericht dat de Comanches een jonge blanke vrouw te koop aanbieden. Eind februari 1838 komt Rachel bij haar familie terug. Rachel is twee kinderen kwijtgeraakt.
Op aanraden van Holland Coffee schrijft Rachel haar trieste verhaal op. Hij wil er een pamflet van maken, zorgen dat de mensen meer begrip krijgen voor de vrouwen die door de indianen zijn verkracht. Rachel schrijft haar verhaal op . De vrouwen worden regelmatig lastig gevallen en zelfs met de dood bedreigd. Rachel is sterk verzwakt, in de winter sterft ze. Granny trekt samen met Holland Coffee naar Houston. Daar hoort ze dat haar kleindochter Cynthia Ann gezien is.

Deel 3 God’s adem
Granny probeert Quanah die haar op is komen zoeken, te haten. Maar ze heeft ook begrip voor de indianen die door de blanken zijn verdreven. Ze verkeert in tweestrijd.
Zebediah Grime, de oudste zoon van de familie Grimes, komt haar opzoeken. Hij vertelt dat hij een vrouw heeft gevonden die Cynthia Ann zou kunnen zijn. Het blijkt zo te zijn. Ze was getrouwd met een indiaan, Peta Nocona, die door blanken is vermoord. Haar baby is een dochtertje, Topsannah. Haar zoon van negen heeft ze ook bij zich, Quanah, maar deze ontsnapt.
Granny’s kleindochter gedraagt zich nu als een indiaanse. Ze is de taal verleerd. Granny probeert haar kleindochter weer terug te brengen in de 'beschaafde' blanke wereld.
Ze trekken naar Austin. Granny zoekt gouverneur Sam Houston op, die ze vijfentwintig jaar daarvoor heeft leren kennen. Cynthia Ann probeert te ontsnappen, maar wordt opnieuw gevangen genomen.
Topsannah sterft aan een longontsteking. Cynthia Ann stopt daarna met eten.
Granny schenkt Quanah een tekening die Cynthia Ann als kind voor haar gemaakt heeft. Daarna rijdt Quanah weg.

Titelverklaring:
De overgave slaat enerzijds op de Comanche-indianen die zich uiteindelijk moeten overgeven. Anderzijds is Granny, de hoofdpersoon van het boek, iemand die zich voortdurend neer moet leggen bij het noodlot dat haar treft, misschien bij het dilemma dat ze indianen haat, maar tegelijkertijd niet kan haten.

Plaats en tijd:
Het verhaal speelt zich tussen 1825 en 1900 in de Verenigde Staten.
Schrijfstijl / persoon/ vertelwijze:
Het verhaal is geschreven vanuit de hoofdpersoon Granny in de eerste persoon.

Opbouw:
Het verhaal wordt verteld vanuit herinneringen van Granny als een oude vrouw. Door de historische verhaallijn loopt het bezoek van Quanah aan Granny.

Thema en Motieven:
Thema is het dilemma tussen enerzijds de haat die ontstaat uit het leed dat is aangedaan en anderzijds het begrip, de menselijkheid. Granny haat de indianen, aan de andere kant moet ze erkennen dat hen ook onrecht is toegedaan.

Informatie over de schrijver:
Arthur Japin studeerde Nederlands en werd daarna acteur. In 1987 stopte hij met acteren en begon met schrijven. Hij maakte in 1997 zijn doorbraak met de roman De zwarte met het witte hart. Dit was ook een historische roman gebaseerd op ware gebeurtenissen. Bovendien ging het hier ook om een verhaal over een etnische groep. Hij is een van Nederlands meest succesvolle hedendaagse schrijvers.

Overige informatie:
Het is prettig dat Japin ons uitgebreid inlicht hoe het verhaal tot stand is gekomen, zoals hij dat ook in andere boeken doet. In het nawoord doet hij verslag van hoe dit boek tot stand is gekomen.

Duveltjes oordeel:
Arthur Japin beschikt over ene ongebreidelde fantasie en voorstellingsvermogen. Hij weet zich op zeer knappe wijze te verplaatsen in een persoon die in een andere tijd leeft, in een ander land, een andere cultuur en een ander geslacht heeft. Ik vind Japin één van de grootste schrijvers van deze tijd, die zich zeker kan meten met Saramago, Murakami, en Mercier.

Sterretjes: ***** (5)

De eenzaamheid van de priemgetallen

Schrijver: Paolo Giordano
Titel: De eenzaamheid van de priemgetallen
Jaar van 1e uitgave: 2009
Uitgever: De Bezige Bij
ISBN: 978 90 234 3496 2
Genre: Psychologische roman
Periode: vanaf 1983 tot 2007

Hoofdpersonen:

Alice Della Rocca – als kind, studente, later fotograaf
Mattia Balossino– als kind, student, wiskundige en leraar
Michela – zusje van Mattia
Pietro Balossino – de vader van Mattia
Denis – vriend van Mattia
Viola Baí – Klasgenote van Alice
Soledad – huishoudster in dienst bij de ouders van Alice
Fabio Rovelli – echtgenoot van Alice
Marcello Crozza – fotograaf, baas van Alice

Samenvatting van het verhaal: (per hoofdstuk)

De Sneeuwengel (1983)

Alice (7) gaat met haar vader naar de wintersport. In de mist komt ze ten val. Het ongeluk zorgt ervoor dat ze mank wordt. Het ongeluk zorgt een soort waanzin die maakt dat ze nauwelijks eet.

De wet van Archmides (1984)

Mattia (9) is deel van een tweeling. Zijn zusje is geestelijk gehandicapt. Als ze uitgenodigd worden voor een partijtje laat Mattia zijn zusje achter in het park. Als hij terugkomt is ze verdwenen. Ze wordt niet meer teruggevonden. De verdwijning zorgt voor een litteken in Mattia’s ziel en bezorgt hem een lichte waanzin. Hij heeft de neiging zichzelf met scherpe voorwerpen verwondingen toe te brengen.

Op de huid en net eronder (1991)

Alice (15) geeft haar vader de schuld van het ongeluk. Soledad merkt dat ze haar eten tijdens maaltijden in haar servet verbergt en later weggooit
Viola houdt een feest en Alice en Mattia worden uitgenodigd. Ook Mattia’s vriend Denis, die verliefd is op Mattia, wordt uitgenodigd. Alice wordt het slachtoffer van een soort ontgroening door Viola en diens vriendinnen.
Alice laat een tattoo zetten, een viooltje rond haar navel. Op het feestje onstaat er een bijzondere band tussen Mattia en Alice.

De andere kamer (1995)

Alice is begonnen met fotograferen. Het is duidelijk dat Mattia een bijzonder talent voor wiskunde heeft. Hij heeft een voorliefde voor priemgetallen, in het bijzonder voor tweelingpriemgetallen. Dit zijn priemgetallen die vlak bij elkaar staan, maar waar altijd nog een getal tussen staat, bijvoorbeeld 41 en 43.

In en uit het water (1998)

Mattia studeert zonder moeite af in wiskunde. Alice krijgt voor haar 21e verjaardag een spiegelreflexcamera cadeau. Ze leert Fabio kennen, een dokter en begint een relatie. Mattia vertelt zijn geheim over zijn tweelingzus aan Alice. Mattia krijgt een aanbod van een Duitse universiteit en besluit naar Duitsland te gaan. Alice laat zich door Fabio verleiden.

Scherp gesteld (2003)

Alice gaat bij Marcello Crozza werken, die een fotozaak in de buurt heeft en zijn brood verdient met trouw- en familiefoto’s. Bij toeval moet ze een reportage maken van het trouwen van Viola. Uit wraak vernietigd Alice de filmpjes.

Wat blijft (2007)

Mattia maakt vrienden op de Duitse universiteit waar hij les is gaan geven. Fabio wil een kind bij Alice, maar die blijkt onvruchtbaar, waarschijnlijk door haar eetgewoonten.
Mattia maakt kennis met Nadia, die op zoek is naar een vriend. Het klikt tussen de twee. Mattia verliest zijn maagdelijkheid.

Fabio verlaat Alice. Alice stort compleet in en blijft dagenlang ziek thuis. Ze gaat naar het ziekenhuis, valt flauw. Ze denkt daar de zus van Mattia te herkennen en ze besluit Mattia te schrijven.
Mattia ontvangt de brief waarin staat dat Alice hem moet zien, zonder dat daarbij een reden vermeld staat. Hij vertrekt meteen terug naar Italië.
Mattia en Alice ontmoeten elkaar. Alice vertelt uiteindelijk niets over haar ontmoeting met het meisje dat Michela zou kunnen zijn. Ze kussen elkaar, maar Mattia voelt dat hij niet moet blijven. Hij gaat weg en belt Nadia. Alice blijft alleen achter maar voelt dat ze nu alleen het leven aan kan.

Titelverklaring:
Priemgetallen zijn getallen die alleen deelbaar zijn door zichzelf en door 1. Het zijn geen veelvoorkomende getallen. Tweelingpriemgetallen staan vlak bij elkaar, zoals 41 en 43. Hoe hoger de getallen hoe minder deze getallen voorkomen. Mattia vergelijkt zichzelf en Alice met tweelingpriemgetallen.

Plaats en tijd:
Het verhaal speelt zich tussen 1983 en 2007 in Italië en Duitsland

Schrijfstijl / persoon/ vertelwijze:
Het verhaal is geschreven vanuit de hoofdpersonen. Vanuit Mattia en vanuit Alice, in de derde persoon.

Opbouw:
De roman heeft een duidelijke chronologische opbouw, waarin de karakters zich verder ontwikkelen.

Thema en Motieven:
Thema is vooral de eenzaamheid. Eenzaamheid van het individu ook al leeft deze in een samenleving met familie en vrienden. De hoofdfiguren zien zich verbonden door een ongeluk tijdens hun kindertijd en een ijzige eenzaamheid die ze hierdoor voelen.

Informatie over de schrijver:
Paolo Giordano werd geboren in 1982 in Turijn. Hij is docent fysica. De eenzaamheid van de priemgetallen is zijn eerste boek. Het werd een bestseller en is inmiddels in 22 talen vertaald.
Tot nu toe heeft de schrijver verder alleen nog maar korte verhalen geschreven en gepubliceerd.

Overige informatie:
Het boek is een bestseller en wordt nogal “gehypt” . In dit geval is dat misschien wel terecht want het is een literair juweeltje. Hopelijk gaat de jonge schrijver niet ten onder aan zijn eigen succes.

Duveltje's oordeel:
De ijzige eenzaamheid van de hoofdpersonen is herkenbaar. Ze dragen de littekens van hun jeugd in dit geval letterlijk en figuurlijk met zich mee. Het verhaal is meeslepend en laat zich lezen als een spannende detective, waarbij de koude rillingen mij over de rug liepen.
De wendingen zijn onverwacht gedurfd. Het verhaal is ongekend eerlijk, duidelijk. Een absolute aanrader voor mensen die durven na te denken.

Sterretjes: ***** (5)

Vallende Man

Foto van het omslag van het boek (links). De echte foto van fotograaf Richard Drew (rechts)

Schrijver: Don DeLillo
Titel: De Vallende Man
Jaar van 1e uitgave: 2007
Uitgever: Ambo / Anthos
ISBN: 978 90 414 1192 1
Genre: Roman
Periode: rond 11 september 2001 (Twin Towers)

Hoofdpersonen:
Keith Neudecker – werkte op een makelaarskantoor in het WTC in New York
Lianne– zijn vrouw
Hammad – terrorist
Nina – de moeder van Lianne
Martin Ridnour– kunsthandelaar en vriend van Nina
Justin – zoontje van Keith en Lianne

Samenvatting van het verhaal:

Het boek heeft drie delen: Bill Lawton, Ernst Hechinger, David Janiak

Bill Lawton
Het boek begint op 11 september 2001. De hoofdpersoon, Keith Neudecker is net uit de eerste toren van het WTC gevlucht. Hij is ontsnapt aan een wisse dood en loopt verdwaasd over straat.
Uiteindelijk wordt hij opgepikt door een man in een bestelbusje die hem naar de flat van Keith zijn vrouw brengt. Keith en Lianne zijn uit elkaar gegroeid. Ze leven gescheiden van tafel en bed.
Hij heeft een mannenkaartclub, zij een verhalenkring.

Het zoontje vanKeith en Lianne, Justin, speelt met zijn vriendinnetjes. De kinderen zijn getraumatiseerd door de aanslag en speuren met een verrekijker nog steeds het luchtruim af. Ze zijn op zoek naar Bill Lawton. Dat is een verbastering van de naam Osama Bin Laden.
In de verhalenkring van Lianne wordt alleen nog maar over de aanslag gesproken, de deelnemers zijn bang om elkaar na afloop in de steek te laten. De schrijver schept David Janiak, een performer die de bijnaam krijgt van De Vallende Man, omdat hij overal in de stad opduikt en zich laat vallen aan een koord.
Toen Keith uit het WTC ontsnapte nam hij een aktetas mee. Hij vindt de eigenaar, Florence Givens, en begint een relatie met haar.

Terwijl Martin probeert een verklaring te vinden voor de aanslag in de tegenstellingen tussen arm en rijk, de olie, het geld, gaat Lianne tekeer tegen de terroristen. Lianne weet weinig over Martin. Hij heeft haar bekend dat hij wel eens wat uitgespookt heeft. Misschien sympathiseerde hij met de Baader-Meinhof, zo wordt gesuggereerd. Dan zou ze een verhouding met een terrorist hebben.

Hammad is een van de terroristen die de aanslag voorbereid. Hij heeft heden en verleden naast zich neergelegd en is bezig met zijn martelaarsrol. De terroristen zijn vanuit Duitsland naar de Verenigde Staten gekomen en volgen vlieglessen.

Ernst Hechinger
Terwijl Lianne verhalenkring is Keith bezig met de pokerclub. Er ontstaan spanningen met mensen van Arabische afkomst. Lianne weet dat haar vriend eigenlijk Ernst Hechinger heet en vraagt zich af of ze een relatie met een ex-terrorist heeft en wat dat betekent.

David Janiak
De performer overlijdt aan een hartaanval. Hammad crasht in de eerste toren en Keith wordt door de inslag uit zijn stoel tegen een muur geworpen.

Titelverklaring:
De Vallende Man is de titel van een bekende foto van een niet-geïdentificeerde man die uit het raam springt van een van de Twin Towers nadat deze op 9 september 2001 zijn geraakt door vliegtuigen. Tegelijkertijd wordt in de roman een nieuwe performance artiest geschapen die overal in New York opduikt om zich telkens ergens vanaf te laten vallen.

Plaats en tijd:
Het verhaal speelt zich af rond 11 september 2001, grotendeels in New York

Schrijfstijl / persoon/ vertelwijze:
Het verhaal is geschreven vanuit de hoofdpersonen. Ten eerste vanuit Keith, maar daarnaast ook vanuit Lianne, vanuit de terrorist Hamad, in de derde persoon.
Het is een verzameling van overpeinzingen. De hoofdpersonen denken na over hun bestaan. Door de aanslagen krijgt alles een ander perspectief.

Opbouw:
Het boek begint met Keith die net uit de eerste toren is ontsnapt. Het eindigt in de eerste toren vlak nadat het vliegtuig naar binnen is gevlogen. Daar tussen liggen beschrijvingen van situaties in het leven van de hoofdpersonen zonder duidelijke verhaallijn.

Thema en Motieven:
Thema is het uit elkaar vallen van de realiteit van de hoofdpersonen, hun onvermogen om met de veranderingen om te gaan. Ze verkeren in een staat van shock en gaan op zoek naar manieren om hun bestaan weer overeind te zetten. Het individu dat strijdt tussen deel uitmaken van een groep en het streven naar eigen onafhankelijke identiteit.
Er worden voortdurend lijnen gelegd van het persoonlijke naar een metaniveau. De nadruk ligt op scheidingen tussen twee werelden. Die van Lianne en Keith, maar ook die van de Arabische en de Westerse wereld.

Informatie over de schrijver:
Geboren in de Bronx, op 20 november 1936. Don DeLillo is een gevierd Amerikaans schrijver, die zijn verhalen laat afspelen in de Verenigde Staten van de 20e en 21e eeuw.

Overige informatie:
David Janiak heeft niet echt bestaan. De Vallende Man is ook de titel van een gelijknamige BBC-documentaire over een foto van een man die uit een van de Twin Towers sprong en daarbij om het leven kwam.
De foto gaf aanleiding tot veel discussie. Het is er een die onderdeel uitmaakt van een serie. Op deze ene bewuste foto lijkt het alsof de man recht naar beneden valt. Vandaar misschien dat DeLillo de vergelijking naar een performance-kunstenaar heeft gemaakt.

Duveltje's oordeel:
De recensenten van The Guardian en The New York Times vergeleken Falling Man met de vorige boeken van DeLillo. Dat kan ik niet, want dit is het eerste boek dat ik van hem lees.
Het is bij vlagen prachtig beschrijvend proza, maar het onderwerp boeit me niet. Het is geschreven vanuit het perspectief van middle-class New Yorkers die geschokt rondlopen nadat er twee vliegtuigen op hun stad zijn neergestort.
Het verhaal is knap in elkaar geweven. New Yorkers, of mensen die daar hun hart hebben liggen, zullen dit verhaal natuurlijk op een heel andere manier lezen.
Op de omslag van het boek is de WTC-toren te zien, maar zonder de Vallende Man. De documentaire is via YouTube te bekijken. Het greep me meer aan dan het boek.